Sıcaklık Dedektörü Nasıl Çalışır? Nerelerde Kullanılır?

15.9.2024

Sıcaklık dedektörleri yangının üç ana belirtisinden biri olan ısı algılamasında kullanılır. Sıcaklık dedektörleri bulunduğu ortamdaki sıcaklığı içindeki termistörler aracılığıyla algılar.

Termistör NTC (Negative Temperature Coefficient) veya PTC (Positive Temperature Coefficient )tip kullanılabilir. NTC tip termistörlerin dirençleri sıcaklık arttıkça azalır. PTC tip termistörlerin direnci ise sıcaklık arttıkça artış gösterir.

Sıcaklık dedektörlerinin özellikleri ve performans kriterleri EN 54-5 standardında belirtilmiştir. Binalarda kullanılacak sıcaklık dedektörlerinin uluslararası akredite kuruluşlar tarafından verilen EN 54-5 CPR sertifikasının bulunması gerekmektedir.

Sıcaklık dedektörleri sabit sıcaklık ve kombine sıcaklık olmak üzere ikiye ayrılır. Sabit sıcaklık dedektörleri, ortam sıcaklığının (EN54-5 standardının belirlediği eşik değer olan) 60°C'yi geçmesi durumunda algılama yapar. Kombine sıcaklık dedektörleri ise ortam sıcaklığı 60°C'yi geçtiğinde veya sıcaklık artışı bir dakikada 30°C'den fazla olduğunda algılama yapar.

Sıcaklık dedektörünün seçimi EN 54-14 Standardının 6.5 ve 6.5.2 bölümünde yer alan şartlara göre yapılır.Genellikle mutfaklar, çay ocakları, otopark, ütü odası, çamaşırhane vb. ortamda buhar, toz, duman partikülleri bulunan mahallerde kullanılır. Bu tip mahallerde duman dedektörü kullanılması önerilmez, çünkü ortamdaki buhar, toz, duman gibi partiküller duman dedektörlerinin asılsız alarm vermesine neden olabilir.

Yangın algılama sistemlerinde uygun dedektör seçimi kadar dedektörün doğru projelendirilmesi de oldukça önemlidir. Sıcaklık dedektörlerinin yerleşimi ise EN 54-14 Standardının 6.5, 6.5.2.1 bölümünde yer alan şartlara göre yapılır. Asılsız alarmları önlemek için EN 54-14 Standardının Ek A.2.2 maddesinde yer alan bilgiler doğrultusunda seçim ve yerleşim yapılır. EN 54-14 standardı 6.5.2.1 maddesine göre sıcaklık dedektörlerinin algılama yarıçapı 4.5 metredir. Tavan yüksekliğinin maksimum 7,5 metre olduğu mahallerde kullanılabilir. Ayrıca dedektörün kullanılacağı mahalde ölü alan kalmayacak şekilde yerleşim yapılması gerekmektedir.

Sonuç olarak sıcaklık dedektörleri yangın algılama sistemlerinin önemli cihazlarından biridir. Dedektör seçimi yapılırken mahalin kullanım amacı, mahalin yapısı, mahalde çıkacak yangının öncelikli belirtileri vb özellikler dikkate alınmalıdır. Uygun dedektör seçimi yapıldıktan sonra EN 54-14 standartlarına uygun olarak projelendirilmelidir.

KAYNAKLAR:

1. Mavili Elektronik A.Ş. proje ve teknik uygulama birimi notları

2. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

3. TS CEN/TS 54-14 (Yangın tespit ve yangın alarm sistemleri - Bölüm 14: Planlama, tasarım, tesisat, işletmeye alma, kullanım ve bakım ile ilgili standart