Nötr Toprak Arası Gerilim

5.5.2022

Yurttaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Evren Yurttaş

Nötr toprak arası gerilim konusu son yıllarda teknolojinin artması ve yaygınlaşmasıyla daha çok karşımıza çıkmaya başladı ve önemi de giderek artmaya devam edecek...

Nötr ile toprak arasında gerilim oluşumunun nedenleri birçok kaynakta aktarılmış olmasına rağmen, nötr ile toprak arasındaki gerilim artışının neye zarar verdiği, neden düşük seviyelerde istendiği, özellikle teknik servislerin laboratuvar cihazları gibi hassas ürünleri devreye almadan önce neden 1V seviyesinin altını istediği gibi konularda kaynak bulmak imkansızdı.

Bu makalede hem nötr toprak voltajı neden düşük isteniyor, yüksek olması durumunda neye zarar veriyor, sadece düşürmek yeterli mi gibi sorulara yanıtlar arayacağız.

Elbette sadece sorunun tespitini yapmayacağız, bu konuda geliştirilmiş dünyanın ilk  nötr toprak regülatörünün de ülkemizden patentli teknolojisini, yani sorunun bilinen en basit çözümünü de bulacaksınız.

İlk olarak nötr toprak arası gerilim neden oluşur yada artmasının nedenlerinden kısaca bahsetmekte fayda var.

Genel olarak nötr toprak arası gerilimler adından da anlaşılacağı üzere nötr yada toprak sebebiyle oluşabilmektedir.

Topraklama kaynaklı nötr toprak arası gerilimler:

•Topraklama direncinin istenilen seviyeden yüksek olması

•Topraklama çubuklarının yakınında metro vb dc kaynaklı hat geçmesi

•İzolasyon hataları

•Topraklama hattı ile yakın temaslı kuvvet kabloları

•Toprak kopması yada temassızlığı

•Eşpotansiyel topraklama yapılmaması vb sıralanabilir.

Nötr kaynaklı nötr toprak arası gerilimler:

•Nötr kesitinin istenilenden düşük seçilmesi

•Fazlardan çekilen yüklerin dengesiz dağıtılması

•Sistemde harmonik bulunması

•Nötr kopması yada temassızlığı vb sıralanabilir.

Nötr toprak arası gerilim yukarıda saydığımız sebepler ortadan kaldırılarak iyileştirilebilir yada izole trafo veya nötr toprak regülatörü gibi ürünler tercih edilebilir.

Nötr toprak arası gerilimin azaltılarak özellikle laboratuvar cihazları başta olmak üzere hassas elektronik kartlı veya veri iletimi yapan sistemler bir nebze rahatlatılabilir ama tam anlamıyla sorun ortadan kaldırılamaz.

Nötr toprak arasındaki gerilimin sistemler üzerindeki etkisini çok basit bir mantığa oturtarak anlatmamız gerekirse; bir musluğunuz olduğunu hayal edin ve musluktan temiz su yerine kirli su aktığını düşünün. İlk akla gelen şey elbette musluktan akan suyun filtrelenmesidir ama biz nötr toprak arası gerilimi düşürerek sadece akan kirli suyun hızını düşürürüz.

İşte bu noktada imdadımıza Trimbox markasının geliştirdiği ve üçüncü patentli ürünü olan nötr toprak regülatörü yetişiyor. Önce musluktan akan suyun debisini yani nötr toprak arası gerilimi düşürüyor, sonra filtreleyerek suyu temiz hale getiriyor.

Çift Yönlü Koruma Teknolojisi

Tabi işlem burada da bitmiyor. Çünkü temiz su akan musluktan adeta kirli  olan elinizi yıkadığınızda ve suyu tekrar kirlettiğinizde lavabo giderinden atmak gibi bir ihtiyacınız daha bulunmakta.

Yukarıda bahsettiğimiz temiz suyu kirletme hadisesi, sistem içerisinde çalışan elektronik devre elemanlarının özellikle statik yüklenmeyle birbirleriyle haberleşmesi ve veri iletimi olan sistemlerde dataya atlayarak hızı yavaşlatma, ölçüm ve test sistemlerinde ise birbirlerini etkileyerek yakma gibi sorunları yaşatmaktadırlar.

GNDSeries çift yönlü koruma teknolojisinde, yıldırım esnasında bulut-toprak iletişimini baz alarak teknoloji geliştirdi. Bilindiği gibi topraklamanın sıfır kabul edilmesi üzerindeki yük bulunmadığından değil, + ve – yüklerin eşit sayıda olmasındandır.

Yıldırım esnasında bulut negatif yüklüyse toprağa negatif yüklerini aktarmakta, pozitif yüklüyse topraktan negatif yükleri alarak nötr hale gelmeye çalışmaktadır.

İşte bu çift yönlü çalışma teknolojisi, GNDSeries nötr toprak regülatöründe sisteme girişin voltajını azaltarak filtreleme yaparken, ters yönde cihaz üzerindeki statik yüklerin akıtılması ve adeta bir vakum oluşturabilmek için serbest bırakılmıştır.

Yani GNDSeries kullanılan bir sistemde prizden gelen voltajın istenilen seviyede regüle edildiği ve filtrelendiği gözlemlenirken, cihaz montajı yapıldığında paralele bağlanan bir prizle açıkça görülebilecektir ki paralelde yani cihaz gövdesindeki sınırlı voltaj oluşumu engellenmemiştir.

Ayrıca GNDSeries’in bir diğer devrimsel özelliği de sistemde hiç toprak olmaması yada topraklamanın kopması gibi bir durumda metal gövdede voltaj oluşumunu sınırlayarak çarpılma riskini minimize etmesidir.

Ses ve görüntü parazitlerinin topraklama kaynaklı olması durumunda da çözüm sunan GNDSeries, nötr toprak regülasyonu ve sağladığı tüm cihaz korumalarının yanında içerisinde bulunan tek fazlı aşırı gerilim sönümleyici ile yıldırım başta olmak üzere elektrik dalgalanmaları ve aşırı gerilimlere karşı da koruma sağlamaktadır.