İzmir Yangınının Sebebi

4.6.2023

Yurttaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Evren Yurttaş

İzmir’in merkezinde oldukça yeni ve modern bir yapıda geçtiğimiz günlerde 40 dairede eşzamanlı meydana gelen yangınla ilgili gündem oldukça meşgul edildi ama itfaiye raporu dahil insanları tatmin eden bir yanıt bulunabilmiş değil…

Yaklaşık 7 yıl önce Adana’nın Aladağ ilçesinde yaşanan ve oldukça eski ve teknolojik olmayan binada, koca koca mühendislerimiz ana akım medyaya çıkıp kaçak akım rölesi olsaydı yaşanmazı diye demeçler verdiler ve pr çalışması yapmaya çalıştılar.

Elektrik Yangınlarından ve Hasarlarından Korunma Derneği yöneticisi ve bu alanda çalışan bir Ar-Ge mühendisi olarak konuları basından ve yakından takip ettiğim için gördüm ki bu pr meraklısı mühendislerimiz hiçbir platformda yorum dahi yapmadılar.

Elektrik Yangınlarından ve Hasarlarından Korunma Derneği yöneticisi ve bu alanda çalışan bir Ar-Ge mühendisi olarak konuları basından ve yakından takip ettiğim için gördüm ki bu pr meraklısı mühendislerimiz hiçbir platformda yorum dahi yapmadılar.

Hafızalarımızı biraz zorlarsak benzer bir yangında birkaç ay önce İstanbul Fikirtepe’de yaşanmıştı. Aslına bu ve benzeri yangınlar hergün yaşanmakla birlikte, her yangın geleneksel medya yada sosyal medyada etki yaratacak kadar büyük yer bulamıyor.

Peki İzmir’deki lüks konutlarda kaçak akım rölesi olmama yada bir sigorta, şalter vb. eksik olamayacağına göre eski bir yapı olan Aladağ öğrenci yurdunda da, mükemmel denebilecek ve yeni bir yapı olan İstanbul Fikirtepe’deki yapıda da yine ultra lüks İzmir’deki yapıda da aynı kaderi yaşamamıza sebep olan şey ne olabilir?

Tespitlerimizi ne olabilir, ne olamaz diye kategorilendirerek belirleme suçun nerede olduğunu anlamamız açısından bize hızlıca yol gösterebilir:

1- Elektrik kontağı konusundaki en basit tespit yada olmasa bile bulunamayınca suçun atılacağı yer, aslında bu yangınlarda çok yüksek ihtimalle doğru kabul edilebilir.

2- Elektrik kontağı yangını olan bir yerde akım yada gerilim kaynaklı bir sorundan bahsedebiliriz: akım kaynaklı bir yangın, bir priz yada kablo kesiti ile seçilen sigorta uyumsuzluğundan kaynaklı kablo yanmasıyla başlar ve İzmir ve İstanbul yapılarında, yapılar yeni de olduğu için bu olasılık çok zayıf görünüyor, kaçak akım rölesi olmama ihtimali zaten yok ama kaçak akım rölesinin bu tarz bir yangında herhangi bir görevi de yok, ta ki yangın başlayıp izolasyon hatasıyla bir kaçak oluşana kadar.

3- İstanbul Fikirtepe’de 24 dairenin aynı anda ama sadece klimaların olduğu bir köşesinde, İzmir’de 40 dairenin eş zamanlı ve Aladağ faciasında binanın birçok yerinde eşzamanlı yangın çıkması, bunun akım olasılığıyla bir noktadan prize aşırı yük yada kablo kesiti-uygun sigorta uyumuyla açıklanma olasılığını da çok zayıflatıyor.

4-  Geriye kalan gerilim olasılığını değerlendirecek olursak;

a.Bu olasılıkta trafonun sisteme aşırı gerilim uygulama ihtimalinde, mahallenin tümünde benzer bir sorun oluşmaması, İstanbul Fikirtepe’deki gibi sadece bir bölümün yanmaya başlaması, aşırı gerilimin sistemdeki cihazları yakarak kısa devreye gidip sigortaların açmaması gibi olasılıklar trafodan bir gerilim yükselmesi ihtimalini de arka plana atıyor.

b.Nötr temassızlığı yada nötr kopması olasılığıyla dengesiz yüklerin fazlar-nötr arasındaki gerilimi 2 fazda yükselttiği, birinde düşürdüğü, yükselen 2 fazın birinde neredeyse faz-faz seviyesine kadar yükseltme ihtimalinde; işte bu ihtimalde yine kaçak akım rölesi açmayacak, ama bu sefer sigortalarda kısa devreye anlık gitmediği için manyetik açma yapmayarak ta ki sistemideki cihazların yanmaya gittiği ve alev almaya başladığı yere kadar termik açmayı da aktif edemeyecek ve belki günlerce kopuk yada temas sorunu yada Aladağ’da sayaç değişiminden sonraki ihtimalde olduğu gibi gevşeklik problemi, eş zamanlı olarak tüm yapının bir fazında özellikle yangınçıkmasıyla sonuçlanabilecektir.

Özetle bu yangınların detaylı incelemesinin bu veriler ışığında tekrar yapılarak, 3 Aralık 2003 tarihli 25305 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliğinde Korum  Sistemleri başlığı altında yer alan aşırı gerilim sönümleyicilerin kullanılmasıyla bu tarz problemlerin çok basit bir yöntemle çözülebileceğinin görülmesi, yapılmaması durumunda da yangınlar ve can kayıplarıyla birlikte projeciden elektrik müteahhidine, yapı müteahhidinden yöneticiye kadar herkes için sorumluluk doğuracağına dikkat edilmelidir.