LED'lerin Koruma Düzeylerine Göre Grupları

5.10.2023

Delight Led Aydınlatma Sistemleri Genel Müdürü Turgay Pekgirgin

1. LED Armatürler Ve Koruma Sınıfları

Elektrik sınıflarını ve LED'lerin koruma düzeylerine göre nasıl dört gruba ayrıldığını ele alacağız. Ayrıca bu sayfada kısa devre veya LED patlaması gibi bir felaket durumunda güvenlik sembolleri, önlemler ve teknik tavsiyeler anlatılmaktadır.

Hepimizin bildiği gibi LED'ler aydınlatma alanında giderek önem kazanıyor. Bunun nedeni LED'lerin hem enerji hem de maliyet açısından verimli olmasıdır. Ayrıca LED'ler renk, işlevsellik ve uygulamalar açısından benzersiz çeşitlilik ve esneklik sunar.

Halojen ve akkor lambalar gibi geleneksel ampuller, enerjilerinin %80'inden fazlasını ısı dağıtımı yoluyla boşa harcarlar. Dünya daha çevre dostu seçeneklere doğru evrildiği için, geleneksel aydınlatmanın modası geçiyor ve bunun da iyi bir nedeni var.

LED'ler, kullanım amaçlarını ve uygulamalarını belirleyen koruma seviyelerine göre sınıflandırılır. Sayı 0'dan 3'e çıktıkça LED'lerin koruması artar ve armatürün kullanımı daha güvenli hale gelir. Her armatür bu kategorilerden birine girer. Ayrıntılara biraz daha derinlemesine bakalım.

2. Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) Koruma Sınıfları Nelerdir?

IEC koruma sınıflandırmaları, bir LED veya armatürün kullanıcıyı elektrik çarpmasından ne ölçüde koruduğunu gösterir. Genel olarak koruma veya güvenlik sınıfı, elektronik bir öğenin onu kullanan kişiye sağladığı koruma düzeyini belirtir.

Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), elektroteknoloji alanında güvenlik standartlarının geliştirilmesinden ve oluşturulmasından sorumlu olan bu standardı ilk olarak geliştirmiştir.

Koruma seviyeleri IEC 61140 standart raporunda belirtilmiştir. Bu elektrik sınıfları, belirli bir cihazın devrelerindeki korumalı toprak (PE) bağlantılarına yönelik talebe göre teknik olarak sınıflandırılır.

IEC 60598, armatürlere uygulanan koruma seviyelerini belirtir. Ayrıntılı teknik bilgi için dokümanı inceleyebilirsiniz. Ancak belgenin tamamını okumanıza gerek kalmaması için burada her kategorinin ana hatlarını çizeceğiz.

IEC tarafından tanımlanan elektriksel koruma sınıfları genel olarak dört kategoriye ayrılır:

Sınıf 0 - Sınıf I - Sınıf II - Sınıf III

Genel olarak, bir elektronik eşya ana güç kaynağına doğrudan bağlıysa, 2. seviyede korunması gerekir. İlk seviye başarısız olsa bile, daha yüksek seviyeler cihazın güvenli olmasını ve kullanıcıyı etkilememesini sağlar.

sınıf 1 sınıf 2 sınıf 3

3. Sınıf 0

En temel yalıtım türü Sınıf 0 elektroniklerde bulunur. Bu temel yalıtım yalnızca kabloların PVC kaplamasından oluşur. Bu armatürlerde PE bağlantısının bulunmaması nedeniyle, kabloların hasar görmesi veya tahrip olması durumunda büyük oranda elektrik çarpması ve patlama riski bulunmaktadır. Çevreye son derece zarar verdiği için Sınıf 0 ekipmana ulaşmak zordur. Canlı iletkenler ve metaller arasında yalnızca tek bir koruma düzeyi vardır.

Bu tür ekipmanlar, evler ve işyerleri gibi kalabalık yerlerde son derece nadirdir. Küçük bir hata, elektrik çarpması, patlama ve yangın gibi yıkıcı sonuçlara yol açabilir. Cihazın zayıf koruma seviyesi nedeniyle, felaket durumunda sesli uyarı verme ve tüketicileri bilgilendirme özelliği bulunmuyor. Bu tür korumada sigortalar veya devre kesiciler kullanılmaz.

Bu cihazlar o kadar zararlı ki birçok hükümet bunların alım satımını yasakladı. Ayrıca cihazın şasisinin topraklanmadığını gösteren PE yoktur. Başka bir deyişle, 0 sınıfı bir cihaz arızalanırsa, zararı azaltmak için çevreden başka hiçbir şey kullanılamaz.

Sınıf 0 elektronik cihazın tipik bir örneği, iki pimli fişli bir havya (topraklama bağlantısı olmayan) ve "eski tarz Noel dize ışıklarıdır."

4. Sınıf 01

Ayrıca Sınıf 01 oldukça risklidir. Sınıf 1 cihazlarla karşılaştırıldığında bu elektronikler toprağa bağlantıya izin verir. Bu elektrik tesisatı olmasaydı sınıf 0 tipi olurdu.

5. Sınıf I

Sınıf I bir topraklama kablosu konektörü içerir. Biri binanın topraklama kablosuna bağlı olan üç pim görünür. Bu tür cihazlardaki tüm metal bileşenler 'topraklanmıştır' ve bu şekilde korunmaktadır.

Sınıf I armatürler, temel yalıtım ve topraklama kablosu dahil olmak üzere iki koruma düzeyine sahiptir. Bu temel yalıtım, kabloların plastik yalıtımını da içerir. Topraklama kablosu yoksa ve herhangi bir nedenle kablo hasar görürse veya tahrip olursa kullanıcı elektrik çarpmasına maruz kalabilir. Toprak bağlantısı tüm iletkenleri 'topraklar' ve kullanıcıların güvenliğini sağlar.

Tipik olarak fişte veya ana sigorta kutusunda bulunan bir sigorta, bağlantıyı tamamen keserek ve alarm oluşturarak kullanıcıyı korur. Sınıf I armatürler, sigortalar, RCD'ler veya MCB'ler kullanıcıları ölümcül aksiliklerden korur.

Sınıf 1 elektronikte üç pinli bağlantılar kullanılır. Canlı kablo birdir, nötr kablo başkadır ve toprak bağlantısı üçüncüdür. Ayrıca fişte bir sigorta bulunacaktır. Bir armatürde sarı/yeşil bir kablo görünüyorsa bu, 'topraklama kablosu' için evrensel renk tonudur.

Sınıf 1 armatürler için 1,5 mm'lik bir hava boşluğu ve yaklaşık 2,5 mm'lik bir kaçak mesafesi gereklidir.

6. Sınıf II

Sınıf II armatürlerde iki koruma katmanı mevcuttur . Bu nedenle bu cihazlara "çift yalıtımlı" adı verilmektedir. Bu elektronik cihazlar topraklamaya ihtiyaç duymazlar. Bunun yerine, çift katmanlı bir yalıtım malzemesiyle veya daha yaygın olarak güçlendirilmiş koruma olarak adlandırılan bir yöntemle korunurlar. Çift izolasyon, içindeki plastik kaplı teller ve armatürün plastik kasası ile sağlanır.

Sınıf II ekipmanlarda toprak bağlantısının olmaması nedeniyle, biri canlı, diğeri nötr olan iki pinli bir kablo bağlantısı göreceksiniz.

Bu tür cihazlar, tek bir bileşenin arızalanması durumunda arızalanmayacaktır. Tek bir arıza kişinin elektrik çarpmasına neden olmaz. Sınıf II, yalıtımla hiçbir ilgisi olmayan ayrı bir kategori olan "Sınıf 2" ile karıştırılmamalıdır. 

Cep telefonu şarj cihazları genellikle Sınıf II olarak sınıflandırılır. Ek örnekler arasında saç kurutma makineleri, televizyonlar ve fotokopi makineleri bulunmaktadır.

Sınıf II Armatür Gereksinimleri

Sabit montajlı Sınıf II LED'ler için 3 mm'lik bir açıklık ve 5 mm'lik bir kaçak mesafesi gereklidir.

Sınıf II ışıklar hiçbir kabloya veya elektrikli bileşene doğrudan dokunulmayacak şekilde yapılmıştır.

Bir lambanın aşağıdaki özellikleri onu Sınıf II armatür olarak tanımlar:

1. Armatür gövdesi, metal plakalar, perçinler ve benzerleri dışında, güçlü plastik gibi yüksek düzeyde yalıtkan bir malzemeden oluşur. Sonuç olarak konut, kullanıcılar için tamamen güvenlidir. Ek olarak, muhafaza tüm elektrikli bileşenleri ve kabloları yalıtır. Bu tarz lamba armatürüne "yalıtımlı kabuk tip I" adı verilir.

2. Sağlam metal gövdeli ve çift yalıtımlı bileşenlere sahip bir armatür. Bunlara metal mahfaza tip II denir.

3. Sınıf II armatürler 1 ve 2'nin bir melezidir.

4. Yalıtımlı kabuk tipi-n olarak bilinen, hem güçlendirilmiş hem de ek yalıtımı kapsayan başka bir sınıflandırma daha vardır.

5. Bazı Sınıf II armatürler, armatürün başlatılmasına yardımcı olmak için toprak bağlantıları içerir.

6. Zemin temasına sahip, güçlendirilmiş aydınlatmaya sahip bir sınıf II armatür, teknik olarak bir sınıf I armatürdür. Bir döngüye monte edildiğinde bu tip armatür bir "dahili terminal bloğuna" sahip olabilir. Sınıf II izolasyon armatürünün tamamında bu bloklar metal bileşenlerden izole edilmiştir.

7. Sınıf III

Sınıf III armatürler, "Ayrılmış Ekstra Düşük Gerilim" (SELV) olarak bilinen şeyi üreten özel bir transformatör tarafından çalıştırılır. Bu güvenlik transformatörü 50 volt alternatif akımda veya ara sıra 24 volt veya 12 voltta çalışır. Bu voltaj o kadar düşüktür ki normal koşullar altında kullanıcı elektrik çarpması riski olmadan doğrudan temasa geçebilir. Ancak bu, ona dikkat etmeden yaklaşmanız gerektiği anlamına gelmez!