Denizcilikte Yangın Algılama ve MED Sertifikası

3.1.2024

Denizcilikte yangından kaçış olanaklarının sınırlılığı, itfaiyenin yangına erişiminin zorluğu, personel/yolcu açısından insan gücünün kısıtlı olması nedeniyle yangın algılama sistemleri hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle deniz aracının tipi ve kullanım amacı ne olursa olsun yapımında kullanılan malzemelerin mümkün mertebe yanıcı olmayan nitelikte olmasını sağlamak ve olası yangın ihtimaline karşı riskleri değerlendirmek gerekmektedir.

Yangından olabilecek en hızlı şekilde haberdar olmak, müdahale açısından en önemli kriterdir. Bu durum denizcilikte kullanıma uygun olarak üretilen, güvenilir nitelikte yangın ve gaz algılama sisteminin tesis edilmesi ihtiyacını doğurmaktadır.

Denizcilik sektöründe MED, Denizcilik Ekipmanları Direktifi (Marine Equipment Directive) anlamına gelmektedir. Denizcilik Ekipmanları Direktifi, deniz taşımacılığında güvenliği sağlamayı, deniz kazalarının yol açtığı can kayıplarını önlemeyi, deniz ve kıyı kirlenmesini azaltmayı ve gemilerde kullanılan teçhizatın ortak standartlara uygun olmasını amaçlamaktadır. Direktif kapsamında uygunluk şartlarını sağlayan ürünler; Wheelmark işaretlemesi almaktadır. Bu işaretleme başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere tüm dünyada büyük öneme sahiptir.

Denizcilik Ekipmanları Direktifi (MED) şartlarını sağlayan Mavili Elektronik A.Ş. denizci tipi ürünlerine aldığı sertifikalar ile karada olduğu gibi uluslararası sularda da güven üretmeyi sürdürmektedir.

 

Denizcilikte yangın algılama ve alarm sistemi seçilirken aşağıdaki maddeler göz önünde bulundurulmaktadır.

• Hızlı algılama

• Yangın alarmının geldiği mahalin hızlı ve kolay tespiti

• Kolay montaj

• Yanlış alarm durumunu kontrol edebilme

• Kötü hava koşulları gibi en zorlu şartlarda dahi çalışabilme yeteneği

Deniz aracının yapısı ve kullanım amacının yanı sıra, her bir alanın farklı fiziksel ve kimyasal özellikler barındırdığı da unutulmamalıdır. Mahal özellikleri göz önüne alınarak uygun nitelikte dedektör tercihinde bulunulması gerekmektedir. Seçilen dedektörler, sistemin kontrolünü sağlayan yangın algılama ve alarm santraline bağlı olarak çalışmaktadır. Bu santral personelin daimi olarak bulunduğu yere (köprü) tesis edilerek, sistemin sürekli olarak izlenmesi sağlanmakta, dedektörlerden alınan yangın bilgisi sonucunda personel, siren, flaşör, flaşörlü sirenler ile sesli ve/veya ışıklı olarak uyarılmaktadır.

Dedektör tiplerine göre düşünüldüğünde genellikle;

Alev dedektörleri; açık alanlarda ve kolayca tutuşabilen maddelerin bulunduğu mahallerde kullanılmaktadır. Ultraviyole (UV) ve kızılötesi ışınlara (IR) karşı hassas olan bu dedektörler, ortamda oluşan ışınların dalga boylarına göre alarma geçebilmektedir.

 

Duman dedektörleri; ambarlar gibi kapalı alanlarda duman algıladığında alarm durumuna geçmektedir.

Isı dedektörleri; deniz aracının sıcak bölümlerinde kullanılmaktadır. Bu dedektörler, bir kompartımandaki ısı belirli bir derecenin üstüne çıktığında ve/veya ısının belirli bir oranda birden artışına bağlı olarak alarm vermektedir.

Gaz dedektörleri; yanıcı, patlayıcı, zehirli gaz oluşumunun söz konuusu olabileceği mahaller içindir. Bu gazların bulunduğu/bulunabildiği yerlerde kıvılcım sonucu parlama ve patlama tehlikesini algılamak üzere tercih edilmektedir.

Multisensör dedektörler; hem duman hem de ısıya duyarlı dedektörlerdir. Genellikle makine dairelerine ve deniz aracının yaşam alanlarına bu dedektörler tesis edilmektedir.

Işın tipi (Beam) dedektörleri; büyük gemilerin dinlenme salonları, tiyatro, sinema salonu gibi yüksek tavanlı kapalı alanları için tercih edilmektedir. Yangın dumanının yükselmesi sonucu beam dedektörleri arasındaki ışın miktarı azaldığından, dedektör azalmanın oranına göre alarma geçmektedr.

Doğrusal kablo tipi ısı dedektörleri; özellikle kablo panellerinde ve çevresinde, ısı dedektörlerinin konulamayacağı yerlere tesis edilmektedir. Fiber optik kabloların bulunduğu alanlar bu dedektörlerin tercih edildiği alanlara örnektir.

Algılama ve alarmın ardından mahalin izolasyonu gerçekleştirilmekte ve yangının yayılması engellenmektedir. Ardından oluşan yangın, sınıfına uygun olarak en hızlı ve kesin biçimde söndürme işlemi yapılmakta, en az zarar ile tehlike bertaraf edilmektedir.

Denizcilikte yangına neden olan faktörlerin; kaynak, taşlama, raspa gibi aşırı ısınmaya neden olan işlemler, çıplak elektrik kabloları, jeneratörler, elektrikli ısıtıcılar, makine dairesinde bulunan yakıt, yağ vb. maddeler ile sınırlı olmadığı, insan faktörünün de göz önüne alınması gerektiği unutulmamalıdır. Bilgi, tecrübe ve dikkat eksikliği yapılacak düzenli tatbikat ve eğitimler ile giderilmelidir.