Geçtiğimiz günlerde Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Sn.Ferdi Zeyrek’in yaşadığı üzücü olaya tüm kamuoyu şahit oldu ve yeniden elektrik tesisatlarının güvenliği gündeme geldi. Aslında bu üzücü olay basına yansımasa da ülkemiz genelinde günlük hayatta çok fazla sayıda bu tarz olaylar yaşanmaktadır. 2025 Türkiye’sinde elektrik kaynaklı çarpılmaların önlenmesi için atılması gereken adımları mutlaka atmalıyız Bu tip çarpılmaların olağan değil çok çok olağanüstü durumlarda gerçekleşmesi tabi ki engellenemeyebilir fakat en temel önlemleri alarak basit kazaların önüne mutlaka geçmeliyiz.
Elektrik hayatımızın her alanında olan ve son derece kadar öldürücü karakteristiğe sahiptir. İnsanların 50 volt sınır değeri üzerinde çarpılarak hayatlarını kaybetme riski son derece yüksektir. Adım gerilimi, dokunma gerilimi en başta önlem alınması gereken konulardır. Her evde mutlaka olması gereken Kaçak Akım Röleleri ve bunların denetiminin her yıl düzenli olarak yaptırılması ise olmazsa olmazdır. Endüstriyel tesislerde bu konu daha hassas ele alınmakla birlikte daha küçük işletmelerde ve evlerde maalesef çok önemsenmeyen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Hatta kaçak akım rölesinin devre dışı bırakıldığına birçok kez şahit oluyoruz. İnsan hayatı ile oynamaya eşdeğer bir durum olan kaçak akım rölelerinin devre dışı bırakılması yada doğru kaçak akım rölelerinin seçilmemesi olası bir olumsuz olayda adli makamlar tarafından ciddi bir suç olarak görülmektedir. Bu nedenle evlerimize kaçak akım rölesi sistemlerinin doğru çalıştığına mutlaka emin olmalıyız.
Kaçak Akım Röleleri Nasıl Kontrol Edilmelidir?
Her evde bulunması gereken kaçak akım röleleri (RCD) üzerlerinde bir test butonu mevcuttur. Bu buton ürünün (paslanmayan ve doğru çalışan cihazlarda) kendi kendini test etmesini sağlar. Bu butona her ay yada belli periyotlarda bir kez basıp ilgili cihazın çalışıp çalışmadığını(açma yapıp yapmadığını) görebilirsiniz. Bu işlem çok basit bir işlem olup HAYATINIZI KURTARIR! Bu basit önlemi bugüne kadar belki hiçbiriniz yapmadınız ve ilk iş olarak RCD test butonuna basarak en basit kontrolü sağlayabilirsiniz.
Fakat uzun süre test edilmeyen kaçak akım röleleri, hele ki havuz dairesi, bodrum odası gibi nemli ve rutubetli yerlerde durduysa ve evi ilk aldığınız günden itibaren hiç test etmediyseniz bu ürün test özelliğini hatta kaçak akımda algılama özelliğini yitirebilir. Bu ürünlerde mekanik aksama sahiptir ve PAS tutabilir. Markasına göre değişmekle birlikte yapıyı yapan kişiler genelde en iyi, en dayanımlı ürün yerine yeterliliği olan en ucuz ürünleri kullanabiliyor bu da zamanla paslanma gibi nedenlerle ürünün devre dışı kalmasına neden oluyor. Ürünü periyodik olarak test etmek ürününde çalışması ile fonksiyonunu yerine getirme özelliğini hatırlamasına neden olur. Bu da son derece önemli bir detaydır. Hiç çalışmayan bir ürün tamamen devre dışı kalabilir.
Ek olarak bu basit test önlemi bir yere kadar sizleri korur. Hem elektrik tesisatının hem kaçak akım rölelerinin profesyonel ekipler tarafından test cihazlarıyla da kontrol edilmesi elzemdir. Bu konuda periyodik kontrol yapan birçok onaylı mühendislik firması vardır. Yılkomer’de bu çalışmaları sağlamaktadır. Evinizi, ufak işletmenizi aynı fabrikalarda olduğu gibi yılda 1 kez detaylı bir elektriksel kontrolden geçirmenizi önemle vurguluyoruz. Burada ürünün standartlar kapsamında çizilen açma değerlerinde açıp açmadığı kontrol edilmiş olacaktr.30Ma lik bir kaçak akım rölesi istenilen süre ve akımda açmıyorsa durum oldukça kötüdür. Röle işlevini yerine getirmiyor anlamına gelir.
Topraklama ve koruma elemanları bir bütünsel olarak ele alınmalıdır. Topraklaması olmayan yada kopuk olan bir sistemde koruma elemanları çalışmaz. Bu nedenle topraklama kontrolleri de mutlaka periyodik kontroller çerçevesinde yapılmalıdır.
Kaçak akım röleleri bazen gereksiz açma yaptığı gerekçesiyle de iptal edilebilmektedir. Burada da yanlış ürün seçimi bu soruna yol açmaktadır.AC tipi röleler 50Hz dayanımlıdır ve yıldırımlı havalarda bu frekans değeri çok fazla yükselmektedir. Bu nedenle F tipi röleler gibi 2000Hz dayanımlı rölelerin kullanılması, yada harmonik problemi olan tesislerde harmonik filtreli röleler kullanılması yıldırım yada harmonik gibi sorunlarda gereksiz açma yapan röle sorununu ortadan kaldırır.
Ek olarak her sistemde Alçak gerilim parafudrları da mutlaka ani aşırı gerilim ve yıldırım darbelerine karşı bulunmalıdır. Ana giriş ve tali panolarda kademeli bir sistem koruması ile olası cihaz hasarı ve yangın riskini de bertaraf etmiş olursunuz.
Özet olarak elektrik çarpılmalarının önüne doğru KORUMA MÜHENDİSLİĞİ ile geçebiliriz. Bu basit önlemler ile hayatınızı riske etmeyin. Herkesi bu basit ama geçerli kontrolleri bireysel olarak yapması ve yaptırmasını öneriyoruz.
Unutmayın Yılkomer ‘Değerlerinizi Korur!’