Ara Eleman, Aranan Eleman

3.8.2023

Norma Standart, Norma Sert, Rostest Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Sabri AKTEN

Verimli ve güçlü bir ekonominin vazgeçilmez unsurlardan biri olan nitelikli iş gücüne sahip olmanın yolu iyi planlanmış mesleki bir eğitimden geçmektedir.

Mesleki eğitim, bireyin kişisel gelişimini ve dolaylı olarak bireylerin oluşturduğu toplumun genelini içine alan çok yönlü bir süreçtir.

Bu bağlamda meslek yüksekokullarının kuruluş amacı; değişen koşullara çabuk adapte olabilen, problemlerle karşılaştığında analitik düşünerek pratik ve doğru çözümler üretebilen, sorumluluk alacak derecede mesleki birikime sahip, iyi iletişim kurabilen ve ekip çalışmalarına yatkın, alanındaki yenilikleri takip eden, yetkin ve vasıflı ara eleman yetiştirmektir.

Meslek Liselerini ara eleman sorunun ilk etabı olarak düşünülmesi durumunda ara eleman adaylarının mesleklerini seçerken gelecek ve kariyer planları dışında kalan dışsal faktörlerden etkilenerek bu okulları seçtiği gözlemlenmiştir.

Tekstilden inşaat sektörüne kadar birçok alanda ara eleman sıkıntısının yaşandığını belirtmeliyiz. Özellikle Türkiye'nin sıkıntısını çektiği, mumla aradığı ve bir türlü yeterince yetiştiremediğimiz nitelikli işgücünün dilimizdeki karşılığı olarak da söylersek yanlış belirtmemiş oluruz.

Ülkemizde genç nüfusta işsizlik rakamları koronovirüs salgının da etkisi ile yüksek seyrederken, bir yandan da işletmeler ara eleman bulma sıkıntısı yaşadıklarını dile getiriyor.

Dünya geneline baktığımızda işsizlik hızla artan ve kronik bir hal alan sorun olmuştur. Sadece gelişmekte olan ülkelerin değil, gelişmiş ülkelerin de en önemli sorunlarından birisi olarak görülmektedir. Türkiye'de genel işsizlik oranı oldukça yüksekte seyretmektedir.

Bir yanda milyonlarca kişi iş ararken bir yanda da birçok sektörde ara eleman açığı yaşanıyor. Çarşı ve pazarlar, temizlik elemanı, garson, komi ve satış elemanı ilanlarıyla doldu, taştı. Ara eleman talebi 127 bine ulaşırken 26 bin kadroyla en çok vasıfsız işçi aranıyor. 

Genç işsizliğinin bir başka boyutu ve aynı zamanda istihdam problemi olan ara eleman yetiştirme ve meslek seçimi konuları devlet tarafından ele alınması gereken bir sorun olduğunu belirtmek isterim. Türkiye bir yandan mevcut meslek liselerini, sektörlerin ihtiyacına göre yeniden şekillendirme zorunda iken diğer yanda meslek liselerinin sayısını da arttırmak zorundadır.

İstihdam verilerine göre; çalışanların yüzde 51’inin hizmet sektöründe, yüzde 10’unun da sanayi sektöründe istihdam edildiğini işaret etmek isterim.

İstihdam konusunda yaşanan sıkıntıların sektörlerin kendi başlarına çözmelerinin zor olduğunu, mutlaka yasal anlamda bazı iyileştirmelerin olması gerektiğini söylemeliyim ki; diplomadan ziyade nitelikli iş gücünün adıdır; ara eleman.

Bu sorunların içerisine baktığımızda görüyoruz ki birçok sektörde maaş aralıkları hiçbir zaman bir tabana oturtulamadı. Projelerin ve firmaların büyüklüklerine, çalışma koşullarına göre maaş aralıklarında ciddi farklılıklar görülmekte. Ara elemanlar genelde çalıştıkları firmalardan ciddi bir sorun yaşamadıkça kolay kolay ayrılmıyorlar. Firmaya olan bağlılıklarının diğer elemanlara göre daha yüksek olduğunu söyleyebilirim. Hem sayılarının az olması, hem sirkülasyonlarının düşük olması nedeni ile arandıklarında kolay bulunamıyorlar. 

40 tane ziraat fakültemiz var, her yıl 5 bin mühendisi KPSS kapısında atama bekleme kuyruğuna koyuyoruz fakat mumla bahçıvan arıyoruz. Bahçıvan, mühendisten daha çok şey bilen, ara elemandır ve aranan elemandır.

Diyebiliriz ki ara eleman, aranan elemandır ve biz bunları yetiştirmezsek, onlar nereden gelecek?