Patron, Yönetici, Lider..

2.12.2023

Norma Standart, Norma Sert, Rostest Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Sabri AKTEN

Çoğumuz bazen bu üç kelimeyi yanlışlıkla birbirlerinin yerine kullanmaktayız.

Patronkelimesine olumlu bakarsak; iş sahibi, yani sermayesini koyarak iş sahibi olan ve kendi işini yürütmek için eleman istihdam eden kişi anlamı çıkabilir. Patron bir profesyonel yönetici olmayıp bir iş sahibidir ve o noktaya çalışarak para kazanıp, veya miras yolu ile ya da çalışmadan para kazanıp herhangi bir şekilde gelmiş olabilir.

Patron kelimesinin kökeninde himaye eden, koruyan anlamı da vardır. Kelimenin çağrıştırdığı diğer yan anlamlar ise; emir veren, tek yetkili, dediği dedik, astığı astık ve emrindekileri himayesi altına almış, ama onlardan kayıtsız şartsız itaat bekleyen bir insan tipini çağrıştırmaktadır.

Yönetici yani “manajer”, idare eden ve içeriğinde kontrol etme kavramı olan bir kelime. Yöneticilik miras yolu ile kazanılabilecek bir olgu değil; ancak eğitimle, tecrübeyle ve kendini yetiştirerek veya devamlı yenileyerek elde edilebilecek bir meslek olarak adlandırabiliriz.

İyi yönetici olmak için, insanları tanımak, onlara değer vermek, onlarla iletişim kurabilmek, onları motive etmek, yetki ve sorumlulukları adil olarak dağıtıp işlerin belirlenen hedefler ve süreler içinde tamamlanmasını sağlamak gereklidir. Bütün bunlar alt kademe, orta kademe ve üst kademe yönetimi için geçerli bir olgudur.

“Lider” kelimesi ise yol gösteren, öncü anlamına gelir. Lider her şeyden önce, çok iyi bir yöneticidir. Yöneticiler insanları yönetir, duygusallığa pek yer yoktur. Ancak liderler insanları peşlerinden sürüklerler; takip edenler onları severek ve isteyerek takip ederler. Lidere inanırlar ve sayarlar.

Öyle ki geçmişten ders almayan, başkalarının tecrübelerinden faydalanmayan, kendine çok güvenen, ekiplerini zorlayan ama kendileri fedakarlıkta bulunmayanlar, söylev ve ikna yetenekleri ne kadar iyi olursa olsun bence lider değildir.

Buna göre iyi bir liderin niteliklerinde öncelikle öngörü yerini almaktadır. Buna mükemmel iletişim becerilerini, başkalarını etkileme ve motive etme sanatını da eklemektedir.

Liderler genellikle işlerde eksik ya da oluşturulamayan konular ile ilgili olarak uyarır, öngörülen hedefleri oluşturur. Bu konuda iş bitiren, durumu kavrayan kişileri takdir etmeyi asla ertelemez.

Çalışan personelin içerisinde etkin olan potansiyel güçleri ön plana çıkartmak da iyi bir liderin en önemli özelliği olan öngörünün etkisidir.

Yönetici kavramı ise esasına uygun olarak, çok çeşitlidir. Her ırk, yaş ve cinsiyette olabilirler. Genelde para kazanmak için çalışırlar. Fakat başarıyı tek başlarına yakalamaları mümkün değildir. Amaçlarına ulaşmaları, ancak başkalarının yardımları ile mümkün olabilir.

Yöneticiler genellikle belli bir hedefi ya da hedefleri olan bir topluluğun başındaki kişi olarak da adlandırabiliriz. Ancak belli bir topluluğun başında çalışan herkes yönetici değildir. Yöneticiler; üst, orta ve alt kademe olarak gruplara ayrılırlar ve iş yerindeki çalışanların faaliyetlerini yönlendiren kişilerdir. Bu insanlar alt görevdeki kişilerin amiri olarak da belirtilirler.

Bu tanıma göre yönetici başkaları ile iş görebilen kişidir. Belli bir kalıba uymayan, çabuk karar verebilen ve sistematik bir çalışması olmayan kişilerden oluşmaktadır.  

·Bir patronun çalışanları, liderin takipçileri vardır, yöneticiler ise bir gruba tabidir.

·Bir patron korku ile yönetir, bir lider de güvenle yenilik yapar ve ilham verir.

·Bir patron otoritesine veya kıdemine bağlı olarak saygı kazanır, ancak bir lider davranışları, iyi niyet ve karakter kalitesi ile kendisine saygı kazanır.

·Bir patron her zaman kar odaklı. Tersine, lider insan odaklıdır.

·Bir patron, taahhüt isteyen liderin aksine kontrolü ele alan kişidir.

·Bir patron standartlar, organizasyonun normları ve kural temelinde karar alır. Davranışı değerlere dayanan bir liderin aksine.

·Bir patron belirli bir görevi nasıl yerine getireceğini çok iyi bilir. Bir lider, aksine takipçilerine görevin nasıl yerine getirileceğini gösterir.

·Bir patron görevler atar ve sorumluluklarını adamlarına devreder. Bununla birlikte, bir lider yetkilileri görevlendirir.

·Bir patron çalışanlara ne yapmaları gerektiğini söyler. Öte yandan, bir lider çalışanlara ne yapmaları gerektiğini öğretir.

·Bir patron arıza durumlarında suçlamada bulunur, ceza getirir. Lider  krizi kim düzeltir ve neyin yanlış olduğunu belirler, konuyla ilgili alternatifler gösterir.

·Bir patron övgüde kendini sunar, liderler ise hak edene bu konuda cömert davranır.

·Bir patron gücünü korkudan ve baskıdan alır. Lider ise “biz” demekten kaçınmaz gücünü işbirliğinden ve saygıdan alır.

Yönetici ise hem patron kelimesinin taşıdığı özellikleri, hem de bir liderin pozitif, çözüm odaklı, yüksek öngörü sahibi olmanın özelliklerini ihtiva etmelidir. Toplumumuzda muhtelif iş potansiyeline göre her üçüne de ihtiyaç duyulmaktadır.

İYİ BİR PATRON MU? DOĞRU BİR YÖNETİCİ Mİ? YOKSA GÜÇLÜ BİR LİDER Mİ?